Toen ik in een recente nieuwsbrief openhartig deelde dat de voorbije periode best pittig voor me is geweest, kreeg ik als reactie van een van mijn lezers "Stopt het dan eigenlijk nooit?". Zijn vraag deed me terugdenken aan de vergelijking die ik ooit maakte tussen persoonlijke ontwikkeling en het verwijderen van behangpapier. Een vergelijking die naar mijn gevoel nog steeds opgaat, waardoor ik besloot er deze blog over te schrijven.
Kenmerken van de beginfase
De eerste fase van behangpapier verwijderen vind ik persoonlijk ontzettend leuk. Je begint met een klein hoekje los te peuteren en voor je het weet trek je moeiteloos grote vellen behang tegelijkertijd van de muur. Het is een werkje dat voldoening brengt omdat je heel snel resultaat ziet.
Zo is het ook wanneer je start met persoonlijke ontwikkeling. In het begin ervaar je heel snel verschuivingen in jezelf en je leven. De ene na de andere belemmerende overtuiging wordt getackeld. Er vindt op korte tijd een grote transformatie plaats. Zoals de blanco stukken van de muur zichtbaar worden, komen er steeds meer delen van je ware zelf tevoorschijn.
De fase van het echte werk
Het echte werk moet echter nog beginnen. Gewapend met een plamuurmes ga je alle oude restjes behangpapier, die met de muur verkleefd lijken te zijn, te lijf. Een enerverend werkje dat bloed, zweet en tranen kost en vooral om heel veel geduld en doorzettingsvermogen vraagt.
In het proces van persoonlijke ontwikkeling kan je het vergelijken met het gevecht met ons ego, dat heel graag aan het oude, vertrouwde en bekende wilt blijven vasthouden. Op dit punt verzuchten velen onder ons 'was ik hier maar nooit aan begonnen' of 'had ik maar gewoon een laag verf over het behang geschilderd, dat had me heel wat tijd en energie bespaard'.
Geen weg terug
In onze maatschappij identificeren veel mensen zich nu eenmaal enkel met hun rollen, daarbij nooit hun innerlijke diepten onderzoekend. Ze kiezen, bewust of onbewust, voor de weg van de minste weerstand.
Eens je bent begonnen met persoonlijke ontwikkeling is er echter geen weg terug. Je bent het punt waarop je gewoon een laag verf over het behang had kunnen schilderen nu eenmaal voorbij. Er zit niks anders op dan dat te aanvaarden en de weg naar je eigen kern te vervolgen. Oftewel om millimeter na millimeter, kleefrest na kleefrest aan te pakken.
Meerdere lagen
Plots slaat de wanhoop helemaal toe! Tot je ontsteltenis merk je dat er onder de bovenste laag behangpapier, nog een tweede laag verborgen zit en misschien zelf nog wel een derde en vierde!
We ontdekken dat dat ene thema - waarvan we geloofden dat dat intussen toch wel echt van de baan was - opnieuw begint op te spelen. Of we merken dat een oud patroon zich verschoven heeft en in een ander levensterrein weer hardnekkig de kop opsteekt. De moed zakt compleet in je schoenen. Dat behang-verwijder-klusje dat je op korte tijd wel even dacht te klaren, blijkt het uiterste van je krachten te vragen. We blijken in ons groeiproces nog lang niet 'zover' te staan dan we oorspronkelijk dachten.
Burn-on gevaar
Dit is het moment dat vraagt om een pauze. Zodat je op adem kunt komen, nieuwe krachten kunt verzamelen en een nieuw plan van aanpak kunt bedenken. Helaas zie je vaak het tegenovergestelde gebeuren. Mensen kunnen zich niet meer ontspannen tot zolang de klus niet geklaard is. Ze lopen vast in de 'aan' stand en vinden geen rust meer. Het behangpapier overheerst hun hele (denk)wereld, zelfs hobby's en vrienden moeten ervoor wijken.
In mijn boek 'Burn-on de functionerende burn-out' wijdde ik bewust een hoofdstuk aan het gevaar van persoonlijke ontwikkeling. Ik stelde dat altijd 'in proces' zijn net zo goed tot een burn-on kan leiden als altijd aan het werk zijn. Wanneer je alleen nog maar bezig bent met iets te transformeren, veranderen, verbeteren, analyseren, fiksen, helen, loslaten, opruimen of aankijken in jezelf - vanuit het gevoel dat je nog niet 'af' bent - gaat het vroeg of laat mis. Het is immers niet de bedoeling dat persoonlijke ontwikkeling het leven 'on hold' zet.
Verandering van perspectief
Allemaal goed en wel, maar wat dan met die resten behangpapier op de muur? En wat met de levenservaringen die ons op de proef blijven stellen? Feit is, zelfs al is je hele muur tot in de puntjes afgewerkt, dan zullen er weer nieuwe klusjes volgen, dat hoort nu eenmaal bij het hebben van een woning. Waar voortdurend verborgen gebreken aan het licht komen, net zoals we bij onszelf verouderde denkwijzen blijven opmerken die toe zijn aan vernieuwing.
Beproevingen horen nu eenmaal bij mens zijn. Als er in het leven niks meer te leren of ontdekken valt, kunnen we immers net zo goed dood zijn. Groei hoort bij het leven en struggle hoort bij groei, kijk maar naar natuurprocessen. De sleutel zit hem dus in het veranderen van je perspectief. Zoals Wayne Dyer ooit zei: 'If you change the way you look at things, the things you look at change'. Je kunt jezelf identificeren met de restjes behang, of met de essentie die daaronder ligt.
Een mythische reis
Net zoals je klussen plezierig maakt door een muziekje op te zetten en je door je vrienden te laten helpen, bestaan er ook manieren om persoonlijke ontwikkeling lichter te maken. Voor mij helpt het om persoonlijke ontwikkeling als één groot avontuur te aanschouwen, als een mythische reis waarop ik steeds meer mezelf mag worden. Een reis die ik maak samen met vele anderen.